Rouwverwerking.info

Het zien van iemand die is overleden is een vreemde ervaring en vaak gaan we twijfelen aan onszelf of we nog wel normaal functioneren. Het wordt vaak aangezien voor een bovennatuurlijke, paranormale of spirituele ervaring, dat is het niet, denken dat we de doden zien en vooral onze geliefde die kort geleden is overleden is een zintuiglijke waarneming, een soort hallucinatie. Het is niet alleen het zien van iemand die is overleden, ook het horen van een stem, een bekende uitspraak van hem of haar horen of zelfs voelen is mogelijk. Soms is het beeld heel letterlijk, soms is het schim of een gevoel van de aanwezigheid. Het zien van de doden voelt heel echt aan, alsof je hem of haar zo kan aanraken of mee kan gaan praten en bijna verwachten of zelfs menen te horen dat je een antwoord krijgt.

De doden zien komt tijdens het rouwproces gemiddeld voor bij circa de helft van de weduwes of weduwnaars die een partner hebben verloren. Er is nog te weinig onderzoek gedaan naar het fenomeen om het percentage waarnemingen met zekerheid vast te stellen. Het fenomeen van de doden zien wordt wel een hallucinatoire wenspsychose genoemd, de officiële term is:

Post-bereavement hallucinatory experiences (PBHE) of Hallucinatoire ervaringen na overlijden.

De oorzaken van de waarnemingen zijn bekende verbindingen in de hersenen, we zien of horen wat we jarenlang hebben waargenomen. Het lijkt het meest voor te komen bij partners die een lang huwelijk hadden en veel samen waren maar ook bij ouders die een kind hebben verloren. Bij alle automatische gewoontes of situaties die in het huwelijk normaal waren kan het gebeuren dat je denkt die ander te zien: aan tafel, in de badkamer, keuken of slaapkamer, op elke bekende plaats waar die ander vaak samen met jou was. Het is vrij logisch dat deze automatische reacties niet zomaar verdwijnen na een overlijden en het is niet abnormaal om iets te vragen zoals “giet jij de aardappels even af”, een paar seconden later komt dan wel het besef van dat iemand er niet meer is. Het denken dat iemand zo weer thuis komt, dat zelfs met een soort zekerheid menen te voelen komt ook veel voor, het geeft vaak een gevoel van “wachten op”, dit is echter zonder waarneming van zien of horen een uiting van het gemis en geen hallucinatie. Het gevoel van wachten op iemand die in werkelijkheid nooit meer kan thuiskomen is langdurig, een hallucinatie duurt nooit zo lang.

Een andere vorm van hallucineren kan voorkomen tijdens de sluimerslaap of halfslaap, de periodes vlak voor het in slaap vallen (hypnagoge hallucinatie) en vlak voor het wakker worden (hypnopompe hallucinatie). In die korte periode kunnen er waarnemingen zijn van iemand zien of horen in de werkelijke omgeving. Deze waarnemingen kunnen angstgevoelens oproepen en de oorzaak is vaak hevige stress, neemt de stress af dan zullen de beelden of geluiden ook afnemen.

Na verloop van tijd verdwijnen deze waarnemingen als ons brein minder is ingesteld op de aanwezigheid van de geliefde, er zijn dan nieuwe verbindingen tussen de hersencellen (neuronen) aangemaakt. Stilte, eenzaamheid of een diep verlangen naar de ander zijn oorzaken waardoor de waarnemingen vaker voorkomen. Het ervaren van iemand zien of horen die is overleden is voor de één een troost en voor de ander is het ongewenst. Meer contact met andere mensen en vaste gewoontes aanpassen aan de nieuwe situatie van het alleen zijn helpt meestal om het aantal waarnemingen te verminderen.